Çocukların konuşma gelişimi, doğumdan itibaren başlar. Uzmanlar, ilk sözcüklerin genellikle ortalama olarak 12. ay civarında söylenmeye başlandığını ve 3 yaşına gelindiğinde çocukların kelime haznesinin yaklaşık 900 kelimeye ulaştığını belirtirler. Ancak her çocuğun bu aşamalara aynı hızda ulaşması beklenmez.
Son zamanlarda, bazı çocukların yaşlarına rağmen konuşma konusunda geride olduklarını gözlemlemekteyiz. Ebeveynler arasında da bu durumu sıkça duyuyoruz. Örneğin, parkta diğer ebeveynlerle sohbet ederken, çocuklarının hâlâ sadece bazı temel kelimeleri kullanabildiğini söyleyen en az beş anneyle karşılaştım. Ancak, çocukları konuşmayan bu aileler, neden bir uzmana danışmadıkları konusunda genellikle tereddüt yaşarlar.
Ayrıca, "Babası da geç konuştu, genetik olabilir" veya "Kızınız erken konuştu, erkek çocukları genellikle daha geç konuşur" gibi açıklamaları da sık sık işitiyorum. Ancak, bu faktörlerin her biri, çocukların konuşma gelişimi üzerinde karmaşık etkilere sahip olabilir.
Çocuk gelişimi uzmanı Merve Mercan'a göre, çocukların konuşma yetisi anne karnından itibaren başlar ve ilk sözcükler 12. ay civarında ortaya çıkar. İkinci yaşa geldiklerinde, kelime haznesi yaklaşık olarak 200 kelimeye ulaşır ve dilin gramer yapısına uygun konuşma ancak 3 yaşından itibaren gerçekleşir. Ancak, bir çocuğun 3 yaşına gelmesine rağmen beklenen dönemsel kilometre taşlarını karşılayamaması birçok sorunu işaret edebilir.
Çocukların konuşma gelişimini değerlendiren bazı faktörler arasında işitme sorunları, otizm, özgül dil bozukluğu, çift dil kullanımı ve aile geçmişi yer alır. Bu nedenle, bu durumda olan çocuklar için hem tıbbi hem de eğitimsel değerlendirmeler önemlidir. Erken müdahale, çocukların gelişimini desteklemek için kritik öneme sahiptir.
Ailelerin çocuklarının konuşma yeteneklerini desteklemeleri için dikkat etmeleri gereken noktalar arasında şunlar yer alır:
- Çocukların konuşma ihtiyaçlarını teşvik etmek ve onların ihtiyaçlarını ifade etmelerini desteklemek.
- Ebeveynlerin çocuklarıyla sürekli iletişimde bulunmaları ve onların konuşma çabalarını takdir etmeleri.
- Etkileşimli kitap okuma ve diğer aktivitelerle çocuğun gelişimini desteklemek.
- Ekran süresini sınırlamak ve çocuğunun ekranlara fazla maruz kalmasını önlemek.
Özellikle ilk üç yıl, çocuğun konuşma gelişimi için kritik bir dönemdir. Bu dönemde çocuğun çevresi tarafından desteklenmesi, uygun etkileşimlerin sağlanması ve gerektiğinde uzman yardımının alınması önemlidir. Unutulmamalıdır ki, her çocuk farklıdır ve kendi hızında gelişir.
Kısacası, çocukların konuşma gelişimi birçok faktörden etkilenebilir ve bu sürecin kişiden kişiye değiştiği unutulmamalıdır. Ailelerin çocuklarını kıyaslamaktan ziyade, onları destekleyerek kendi hızlarında gelişmelerine yardımcı olmaları önemlidir.
